Ζούμε σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από την εικόνα. Αφιερώνουμε πολύτιμες ώρες της ημέρας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την τηλεόραση. Μάλιστα, τα likes και οι προβολές είναι αυτά που ορίζουν την αποδοχή και την επιτυχία της κάθε εικόνας, δίνοντάς της έτσι μεγάλη δύναμη. Αυτή η κατάσταση έχει επιφέρει μεγάλες προσδοκίες και μία αυστηρότερη ματιά στα πρότυπα ομορφιάς της κοινωνίας μας, σε τέτοιο βαθμό, που πολλές φορές οι άνθρωποι που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτά νιώθουν ντροπή ή ακόμα και εκφοβισμό από τους άλλους.
Τι είναι όμως τα πρότυπα ομορφιάς;
Κάνοντας μία μικρή έρευνα, τα πρότυπα ομορφιάς με τον χρόνο μεταβάλλονται και στις μέρες μας καθορίζονται αποκλειστικά από τη βιομηχανία της ομορφιάς. Ακόμα και αυτοί που είναι επικριτές αυτής της νοοτροπίας, φαίνεται να τα ακολουθούν. Τα πρότυπα ομορφιάς καθορίζουν σε γενικές γραμμές πότε ένα άτομο είναι ελκυστικό ανάλογα με την εξωτερική του εμφάνιση. Με βάση τον Δαρβίνο, η επιλογή του συντρόφου γίνεται με κριτήριο το φαίνεσθαι, αν δηλαδή ο άλλος μοιάζει υγιής. Στη σημερινή κοινωνία, έχουμε ταυτίσει την εξωτερική εμφάνιση με ένα συγκεκριμένο κοινωνικό στάτους που θεωρείται αποδεκτό στην κοινωνία μας και προσπαθούμε να το μιμηθούμε. Επιπλέον, είναι εντυπωσιακό ότι τα πρότυπα ομορφιάς δεν μένουν σταθερά και έτσι μας ωθούν σε ένα συνεχή αγώνα να εκπληρώσουμε όλα αυτά τα κομμάτια ώστε να νιώθουμε ελκυστικοί και αποδεκτοί από την κοινωνία συνεχώς.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ορισμένους από τους λόγους που μερικές φορές αδυνατούμε να νιώσουμε θαυμασμό για τον εαυτό μας όταν κοιταζόμαστε στον καθρέφτη. Από την άλλη πλευρά, αν είχαμε μεγαλώσει σε μία κοινωνία που μας προστάτευε και εμψύχωνε, σίγουρα τα επίπεδα της αυτοπεποίθησής μας θα ήταν τόσο υψηλά που δε θα μας άγγιζε το κάθε πρότυπο ομορφιάς. Φαίνεται λοιπόν, ότι η δύναμη της εξωτερικής εμφάνισης ενισχύεται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ενώ ταυτόχρονα τα επίπεδα αυτοπεποίθησής μας θρυμματίζονται με τα χρόνια.
Μπορείς να αφιερώσεις λίγο χρόνο και να σκεφτείς ποιο είναι το δικό σου πρότυπο ομορφιάς;
Τώρα θα σου αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά όπως πλατιά κοιλιά, κυτταρίτιδα, κοντός/ή, ψηλός/ή, καμπύλες, αδύνατος/η, τρίχες, φρύδια λεπτά/χοντρά, μυτερά δόντια και άλλα πολλά. Θέλω να σε ενημερώσω ότι ενώ όλα τα παραπάνω είναι φυσιολογικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου, θεωρούνται ελαττωματικά ανάλογα με τα “πρότυπα ομορφιάς” της αντίστοιχης χρονικής περιόδου. Επιπλέον, τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι πιο κοινά στους ανθρώπους, παρά ο συνδυασμός των “τέλειων αναλογιών” που μας προωθούν.
Τι είναι το body shaming;
Εξαιτίας της προώθησης και της έμφασης στην εξωτερική εικόνα σε συνδυασμό με τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων, το body shaming υπάρχει και έχει επηρεάσει την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων. Το body shaming ορίζεται ως μία μορφή εκφοβισμού που περιλαμβάνει ταπεινωτικά και υποτιμητικά σχόλια για την εξωτερική εμφάνιση. Αυτή η μορφή κριτικής μπορεί να αφορά τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους. Παραδείγματος χάρη, όταν λες στον εαυτό σου ότι είσαι χοντρός/ή είναι και αυτό μία μορφή body shaming, καθώς αυτή η σκέψη σου προέρχεται από την λογική ότι αν έχεις περισσότερα κιλά από αυτά που προστάζουν τα πρότυπα ομορφιάς συνεπάγεται ότι δεν είσαι ελκυστικός/ή. Έτσι, η ντροπή για τα κιλά μπορεί να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερο στρες και αύξηση του βάρους. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη κριτική για την εξωτερική τους εμφάνιση από τους άντρες.
Γιατί είναι τόσο εύκολο να ασκούμε κριτική για την εξωτερική εμφάνιση;
Πόσα περιοδικά και διαφημίσεις υπάρχουν που μας παρακινούν να αλλάξουμε την εμφάνισή μας ή αναφέρουν διάφορα κόλπα για να χάσουμε κιλά; Φαίνεται να είναι δεδομένο λοιπόν ότι πρέπει να είμαστε πιο αδύνατοι ή με κοιλιακούς κ.α.. Διαφορετικά μπορεί να δεχτούμε ταπεινωτικά σχόλια για το σώμα μας και να γίνουμε εύκολος στόχος για τους άλλους. Με αυτή τη νοοτροπία όμως ενισχύουμε το body shaming, καθώς ενισχύουμε την άποψη ότι μπορούμε να κρίνουμε εμάς ή τους άλλους με κριτήριο την εξωτερική εμφάνιση.
Ποιο είναι το αντίδοτο σε όλη αυτή την κατάσταση;
Είναι εντυπωσιακό ότι ενώ το body shaming έχει τόσες αρνητικές συνέπειες, είναι τόσο κοινό στην κοινωνία μας. Αντίθετα, η θετικότητα (αποδοχή) του σώματος (body positivity), άρχισε να υιοθετείται τα τελευταία χρόνια. Σκέψου να αποδεχόμασταν, να εκτιμούσαμε και να σεβόμασταν το σώμα το δικό μας και των άλλων όπως είναι. Αυτό θα σήμαινε ότι θα μπορούσαμε να σταματήσουμε τα αρνητικά σχόλια και να κλείσουμε τον φαύλο κύκλο, προστατεύοντας τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Φαντάσου πώς θα ένιωθες για το σώμα σου αν το έβλεπες και θεωρούσες ότι είναι όπως θα έπρεπε να ήταν. Κάνουμε άπειρες αρνητικές σκέψεις για το σώμα μας, έχεις φανταστεί τι θα μπορούσε να σου πει και το ίδιο σου σώμα για τον χαρακτήρα σου αν είχε μιλιά; Δεν είμαστε μόνο το σώμα μας και αυτό δε μας το θυμίζει κανένας!
Είναι γεγονός ότι το καλοκαίρι για πολλούς είναι δυσβάσταχτο, καθώς περιβάλλονται από διαφημίσεις για το πώς να αποκτήσουν το τέλειο σώμα για μπικίνι σε μικρό χρονικό διάστημα, σπαταλώντας πολλά λεφτά και ενέργεια με αποτέλεσμα να αναπαράγεται η τοξική αντίληψη ότι μόνο αν έχεις ένα συγκεκριμένο καλούπι μπορείς να εμφανιστείς στην παραλία. Φυσικά και όλα αυτά τα σποτάκια δεν έχουν σκοπό να προωθήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής που θα έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην υγεία μας, αλλά προσπαθούν να μας κάνουν να νιώσουμε ντροπή για το σώμα μας όπως και να είναι αυτό, επειδή οι παράμετροι για να φτάσουμε στα γούστα τους είναι τόσοι πολλοί που ποτέ δε θα μπορέσουμε να εκπληρώσουμε όλες αυτές τις προδιαγραφές. Δεν είναι τοξικό να μιλάμε για το σώμα μας σαν να είναι μία συσκευή που χρειάζεται κάθε λίγο και λιγάκι αναβάθμιση; Το σώμα μας είναι το σπίτι μας και θα έπρεπε να νιώθουμε όμορφα και ευγνώμονες για αυτό!
Υπάρχουν τρόποι ώστε να αρχίσουμε να νιώθουμε άνετοι/ες με το σώμα μας;
1. Η πραγματική σημασία της άσκησης!
Ένας τρόπος για να καταλάβεις καλύτερα τις ανάγκες σου και να έρθεις πιο κοντά στο σώμα σου είναι η άσκηση. Μπορεί την άσκηση να την έχουμε συνδυάσει με το τέλειο σώμα αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι κανένας δε μας λέει ότι η φυσική άσκηση έχει μεγαλύτερα οφέλη για εμάς από το να χτίσουμε κοιλιακούς, όπως ότι αυξάνει την ευεξία μας και μειώνει το άγχος. Μέσα από αυτήν, γίνεσαι οικείος με το σώμα σου και μαθαίνεις να το αγαπάς και να το σέβεσαι.
2. Συναναστρέψου με ανθρώπους που αποδέχονται το σώμα τους και δεν επικρίνουν τους άλλους!
Άνθρωποι που σέβονται, αγαπούν και γιορτάζουν το σώμα τους για όλα αυτά που τους προσφέρει αλλά και δεν επικρίνουν τους άλλους μπορούν να έχουν έντονη επιρροή πάνω σου, ειδικά τις στιγμές που παλεύεις με όλες τις αρνητικές σκέψεις για την εξωτερική σου εικόνα. Μπορούν να σε βοηθήσουν να αποκτήσεις μία διαφορετική οπτική και να αρχίσεις να αναγνωρίζεις τα μοναδικά σου χαρακτηριστικά!
3. Αναγνώρισε όλους αυτούς που προωθούν το body shaming!
Από την στιγμή που θα αναγνωρίσεις τις δικές σου ταπεινωτικές συμπεριφορές σε σχέση με την εξωτερική εμφάνιση τη δική σου ή των άλλων, τότε θα είναι πιο εύκολο να καταλάβεις πόσες φορές οι γύρω σου ακολουθούν τις ίδιες συμπεριφορές. Πραγματικά, θα είναι βοηθητικό να τους μιλήσεις για αυτές τις συμπεριφορές και να τους επισημάνεις ότι όχι μόνο βλάπτουν τους άλλους με αυτές τις αντιλήψεις αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό.
4. Ανακάλυψε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που έχεις και σου αρέσουν!
Με πόση ευκολία αφιερώνουμε τον χρόνο μας για να δούμε πώς μπορούμε να “επιδιορθώσουμε” τα χαρακτηριστικά μας; Ψάχνουμε να βρούμε τρόπους ώστε τα δόντια μας να είναι πιο άσπρα, οι βλεφαρίδες πιο μακριές, να εξαφανίσουμε τις ραγάδες, τις ρυτίδες μας και άλλα πολλά. Πώς θα σου φαινόταν αν αυτό τον χρόνο τον αφιέρωνες στο να παρατηρείς όλα αυτά τα όμορφα χαρακτηριστικά σου αλλά και όλα αυτά που έχεις καταφέρει; Για το πόσο πιο δυνατός/ή είσαι από τις προηγούμενες μέρες που ακολουθείς έναν πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής; Έχεις τόσα μοναδικά εξωτερικά και εσωτερικά χαρακτηριστικά που σε κάνουν τον πιο όμορφο άνθρωπο στον κόσμο, να είσαι ευγνώμων για αυτά!
Τέλος, δεν μπορούμε να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο του γενετικού υλικού ούτε του μεταβολισμού μας και αυτό είναι φυσιολογικό! Έχουμε όμως, τον έλεγχο των σκέψεων μας και το πώς μιλάμε στο σώμα μας. Το σώμα του καθενός μας είναι το σπίτι μας και χρειάζεται να βρούμε τρόπους να νιώθουμε άνετα σε αυτό, να το αγαπάμε, να το προσέχουμε και να το ευχαριστούμε για όλα αυτά που μας προσφέρει. Δεν υπάρχει κανένας κανόνας ώστε να ορίζει τι είναι πραγματικά όμορφο, εμείς αποφασίζουμε πώς θα κρίνουμε την εσωτερική και εξωτερική εικόνα των άλλων και τη δικιά μας! Πώς θα ήταν ο κόσμος αν νιώθαμε όλοι όμορφα με το σώμα μας; Η απόφαση είναι δική σου! Εσύ πώς αποφασίζεις σήμερα να αντιμετωπίσεις τον εαυτό σου και τους άλλους;
MSc Business Psychology
Qualified MOE Coach,
Παναγιώτα Γιδοπούλου
